Inkomen

Naar verwachting leidt de coronacrisis tot een economische recessie wereldwijd en een grotere werkloosheid. Dit heeft ook gevolgen voor het inkomen van inwoners van Fryslân. Het FSP onderzoekt de mogelijke gevolgen van de coronacrisis op het inkomen in Fryslân.

Wat zijn de relevante ontwikkelingen die armoede in Fryslân nu en later beïnvloeden? In het project ‘Armoede anders bekeken’ willen we een breed en onderbouwd beeld geven dat gemeenten en andere partijen kunnen gebruiken voor de ambities rondom kinderarmoede in 2021.

We introduceerden in 2018 ‘De Friese Paradox’. We nodigden mensen uit mee te denken over deze opvallende schijnbare tegenstelling. Op basis van de vele reacties en onze eigen verwachtingen geven we een aantal mogelijke verklaringsrichtingen.

Na een stijging in de crisisjaren daalt het aantal mensen dat in armoede leeft langzaam. De daling lijkt in de afgelopen twee jaar echter niet door te zetten. In 2018 groeiden 9.400 kinderen in Fryslân op in een gezin met een inkomen onder de lage-inkomensgrens.

Het SCP rapporteerde in een landelijke evaluatie dat de Participatiewet nauwelijks tot betere baankansen heeft geleid voor bijstandsgerechtigden. Er zijn nog veel verbeterpunten om mensen aan het werk te helpen en minder afhankelijk te laten zijn van een bijstandsuitkering. Hoe kunnen gemeenten en andere partijen in Fryslân hier een bijdrage aan leveren?

Wie een bijstandsuitkering ontvangt kan gevraagd worden om een tegenprestatie te leveren. In de praktijk worstelen gemeenten, bijstandsontvangers én vrijwilligersorganisaties met de vraag hoe de tegenprestatie nuttig en betekenisvol kan zijn.

Armoede blijft dalen in Nederland volgens het SCP. Dat is echter niet het hele verhaal, want de cijfers laten ook andere ontwikkelingen zien die relevant zijn.

In Fryslân gaat het in economisch opzicht wat minder dan in de rest van het land. Toch ervaren veel inwoners het leven in Fryslân als goed en scoort de leefbaarheid hoog. De grootste uitdaging voor de komende tijd is hoe om te gaan met de toenemende vergrijzing in Fryslân. Lees meer in de publicatie ‘Leven in Fryslân’.

‘Leven in Fryslân’ geeft aan de hand van verschillende thema’s inzicht in hoe Fryslân het doet in vergelijking met Nederland, zowel in cijfers als wat de inwoners er zelf van vinden. Het FSP brengt de publicatie eens in de twee jaar uit.

Particuliere hulp aan mensen met een laag inkomen en schulden is toegenomen. Hierdoor bestaat het risico dat hulp aan deze mensen uit het gezichtsveld van gemeenten raakt. Een gezamenlijk en lokaal debat is daarom belangrijk.

Gemeenten worstelen met nut en noodzaak van een tegenprestatie van bijstandsontvangers. FSP- onderzoeker Keimpe Anema schreef er een column over.

Voor een beter beeld van kinderarmoede in Fryslân geeft dit artikel op hoofdlijnen een aantal aanknopingspunten.

Naar de bestaansonzekerheid van ‘werkende armen’ gaat veel aandacht uit. Werkende armen zijn mensen die niet uit de armoede raken, ook al hebben ze betaald werk. Regionale en lokale duiding is hierbij nodig.

In aanloop naar Wereldarmoededag heeft het FSP enkele publicaties uitgebracht. Hieruit blijkt dat langdurige armoede en het aantal werkende armen in Fryslân toeneemt.

Een op de twaalf huishoudens in Fryslân heeft een laag inkomen en steeds meer huishoudens hebben dat vier jaar of langer, de zogeheten ‘langdurige armen’.

Het aantal ‘werkende armen’ neemt toe. Werkende armen zijn mensen die niet uit de armoede raken ondanks het hebben van betaald werk.

Particuliere hulp aan mensen met een laag inkomen of met schulden is de laatste jaren toegenomen. Meer mensen doen een beroep op steun door onder andere kerken, de Voedselbank, private fondsen en vrijwilligersorganisaties.

Beroep op particuliere hulp bij armoedebestrijding neemt toe

In de afgelopen jaren is het aantal jongvolwassenen (18 tot 30 jaar) op de Friese Waddeneilanden toegenomen.

De Friese Waddeneilanden hebben te maken met een veranderende samenstelling van de bevolking door vergrijzing en ontgroening.

In Fryslân voelt 85% van de Wmo-cliënten zich zelfredzamer na het ontvangen van gemeentelijke ondersteuning.

Jongeren die voor of na hun opleiding Fryslân verlaten, zijn vaak ambitieus en maken keuzes die hun kansen op een succesvolle carrière vergroten.

Ruim de helft (54%) van de Friese jongeren volgt een mbo-opleiding. Jongeren met een mbo-opleiding ondervinden problemen op de woningmarkt.

Fryslân telt steeds minder jongeren en de verwachting is dat dit in de toekomst door zet. Daarnaast neemt het aantal pensioengerechtigden toe.

In de rapportage sociaal domein constateerde het Sociaal en Cultureel Planbureau grote regionale verschillen in het gebruik van sociale domeinvoorzieningen.

Van inwoners die een bijstandsuitkering ontvangen wordt verwacht dat zij iets terugdoen voor de samenleving

In Fryslân is nu één op de vijf inwoners 65 jaar of ouder, in 2030 zal dit één op de vier inwoners zijn.

Het aantal senioren in Fryslân neemt toe.

Het aandeel huishoudens in Fryslân met een inkomen onder de lage inkomensgrens ligt in 2014 met 11,7% hoger dan het landelijk percentage (10,4%).

Het Fries Sociaal Planbureau heeft de beleidsstukken schuldhulpverlening van de Friese gemeenten geanalyseerd, aangevuld met de opbrengsten van een kenniscafé.

Grote verschillen tussen de Friese gemeenten over de tegenprestatie die zij vragen van hun uitkeringsgerechtigden