Aantal Friese huishoudens met schulden stabiel, verwachte stijging

De CBS-cijfers laten zien hoeveel huishoudens een geregistreerde betalingsachterstand hebben bij instanties zoals de Belastingdienst en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). In 2018 waren dat in Fryslân rond 21.300 huishoudens (7,3%), landelijk rond 650.700 huishoudens (8,3%).

Bron: CBS, bewerkt door FSP

Van alle huishoudens met problematische schulden in Fryslân woont in 2018 de helft in de gemeente Leeuwarden (29%), Smallingerland (10%) en Súdwest-Fryslân (12%). Kijkend naar het aandeel (%) binnen de gemeenten ligt dit percentage het hoogst in de gemeenten Leeuwarden, Smallingerland en Harlingen in 2018. De Friese Waddeneilanden zijn wegens te kleine aantallen niet meegenomen in dit overzicht.

Bron: CBS, bewerkt door FSP

De huishoudens die te maken hebben met problematische schulden zijn divers en hebben verschillende achtergronden. In 2018 heeft binnen deze huishoudens bijna de helft van de kostwinners een middelbaar opleidingsniveau (49%), gevolgd door een laag opleidingsniveau (40%) en hoog opleidingsniveau (11%).

Voor bijna de helft van de Friese huishoudens met problematische schulden is werk als werknemer of als zelfstandige de voornaamste inkomstenbron (47%), gevolgd door een bijstandsuitkering (28%).

Ook zijn er verschillen qua samenstelling van deze huishoudens. Binnen 43% van de Friese huishoudens met problematische schulden wonen één of meer minderjarige of volwassen kinderen thuis. Van alle huishoudens met problematische schulden betreft 40% een eenpersoonshuishouden zonder kinderen.

Bron: CBS, bewerkt door FSP

De CBS-cijfers geven een inkijk in de ‘bestaande groep’ huishoudens die vóór de coronacrisis te maken heeft met schulden.  Voor de nabije toekomst verwacht de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) dat door de coronacrisis het aantal huishoudens met schulden toeneemt. Dit komt met name door het wegvallen van werk onder jongeren, flexwerkers, mensen met een tijdelijk contract en zelfstandigen. Het Fries Sociaal Planbureau (FSP) gaat bij het monitoren van het inkomen in Fryslân ook onderzoek doen naar de (verwachte) armoedetrend tijdens en na de coronacrisis.

Hoewel het hebben van inkomen belangrijk is om schulden te voorkomen of af te lossen, is een bredere kijk op schuldenproblematiek wenselijk. De CBS-cijfers laten zien dat de helft van de huishoudens met schulden een inkomen heeft als werknemer of als zelfstandige. Hier valt een parallel te trekken met het aantal huishoudens dat ondanks inkomen uit werk toch een langdurig laag inkomen heeft en onder de armoedegrens leeft (FSP, 2019). Het hebben van werk is belangrijk, maar lijkt niet dé enige oplossing voor mensen die te maken krijgen met schulden of armoede.

Ander onderzoek laat zien dat de helft van de mensen met financiële problemen moeite heeft met lezen of laaggeletterd is (Keizer, 2018). Het FSP doet binnen zijn onderzoeksprogramma ‘Naar een inclusieve samenleving’ verkennend onderzoek naar laaggeletterdheid in Fryslân. Dit onderzoek levert naar verwachting ook aanwijzingen op voor een bredere kijk op het voorkomen, ontstaan en verminderen van problematische schulden voor laaggeletterden.

Meer inkomenscijfers over Fryslân vindt u in de monitor Inkomen van het FSP. Heeft u vragen, zoekt u specifieke cijfers of wilt u meer informatie? Neem dan contact met ons op. We helpen u graag verder!